Dla wyborców w wyborach do samorządu terytorialnego pod niżej wymienionym adresem: http://pkw.gov.pl/serwis-informacyjny-dla-wyborcow-dotyczacy-udzialu-w-glosowaniu-samorzad-2014/ znajduje się serwis informacyjny oraz wzory pomocnicze druków wniosków.

Godziny głosowania

Głosowanie w wyborach do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, rad dzielnic m. st. Warszawy oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast odbywa się bez przerwy od godziny 7⁰⁰ do godziny 21⁰⁰ w dniu 16 listopada 2014 r.

Głosowanie w tych wyborach odbywa się wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kto może brać udział w głosowaniu?

Prawo udziału w głosowaniu (prawo wybierania) w wyborach w wyborach do rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa oraz wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przysługuje wszystkim obywatelom polskim, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 18 lat oraz stale zamieszkują na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego, co jest potwierdzone wpisem do stałego rejestru wyborców. Powyższe dotyczy również prawa udziału w głosowaniu w wyborach do rady dzielnicy m. st. Warszawy.

Obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polskimi mają prawo udziału w głosowaniu (prawo wybierania) w wyborach do rad gmin oraz w wyborach wójtów (burmistrzów i prezydentów miast), pod warunkiem, że stale zamieszkują na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego i są wpisani do stałego rejestru wyborców prowadzonego przez gminę.

Nie mają prawa wybierania osoby:

1) pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;

2) pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;

3) ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu (częściowo lub całkowicie).

Głosowanie przez obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi

Obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polskimi mogą głosować w wyborach do rad gmin oraz głosować w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, które zostaną zarządzone na dzień 16 listopada 2014 r., pod warunkiem, że są wpisani do stałego rejestru wyborców prowadzonego przez gminę.

I. Wpis do rejestru wyborców

1. Wpis do rejestru wyborców obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim następuje na jego wniosek złożony w urzędzie gminy właściwym ze względu na jego miejsce stałego zamieszkania.

We wniosku podaje się:

-        nazwisko i imiona,

-        imię ojca,

-        datę urodzenia,

-         numer paszportu lub nazwę i numer innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,

-        adres zameldowania wyborcy na pobyt stały lub adres ostatniego zameldowania na pobyt stały w Polsce.

Do wniosku dołącza się:

-        kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość wnioskodawcy,

-        pisemną deklarację, w której wnioskodawca podaje:

• o swoje obywatelstwo,
• o adres stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dokumenty niesporządzone w języku polskim są składane wraz z tłumaczeniem na język polski dokonanym przez tłumacza przysięgłego. Dotyczy to również innych dokumentów składanych przez obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi.

1. Przepisy nie wskazują terminu, do którego najpóźniej wniosek o wpisanie do rejestru wyborców musi zostać złożony, aby wyborca mógł wziąć udział w wyborach. Jednakże należy mieć na uwadze, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma 3 dni na rozpatrzenie wniosku.

II.    Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania)

Czynne prawo wyborcze, tj. prawo udziału w głosowaniu (prawo wybierania) w wyborach do rady gminy oraz wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta) ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim wpisany do rejestru wyborców, który:

-        najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,

-        stale zamieszkuje na terenie danej gminy,

-        nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,

-        nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu

Powyższe dotyczy również prawa udziału w głosowaniu w wyborach do rady dzielnicy m. st. Warszawy.

Obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polskimi nie mają czynnego prawa wyborczego w wyborach do rady powiatu i sejmiku województwa.

Wyborca jest wpisywany do spisu wyborców. Można być wpisanym tylko do jednego spisu.

III. Warunki udziału w głosowaniu

Głosowanie w wyborach do rad gmin oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast odbywa się wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyborcy głosują w obwodzie głosowania właściwym dla miejsca ich stałego zamieszkania, za wyjątkiem osób przebywających w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych.

Zaświadczeń o prawie do głosowania poza miejscem stałego zamieszkania nie wydaje się.

1.  Głosowanie w miejscu stałego zamieszkania

Wyborca wpisany do rejestru wyborców, zostanie wpisany z urzędu do spisu wyborców w    gminie, w której ujęty jest w rejestrze wyborców, sporządzanego dla obwodu głosowania właściwego dla jego miejsca zamieszkania.

2.  Głosowanie poza miejscem stałego zamieszkania

Wyborcy wpisani do rejestru wyborców, którzy będą przebywać w dniu wyborów w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych usytuowanych na terenie gminy, w której wpisani są do rejestru wyborców zostaną wpisani do spisów wyborców sporządzonych dla obwodów głosowania utworzonych w tych jednostkach i będą mogli głosować w tych obwodach. Dyrektor jednostki powiadomi osoby przebywające w jednostce o umieszczeniu ich w spisie wyborców.

Wyborcy stale zamieszkali w m. st. Warszawie, którzy będą przebywali w wyżej wymienionej jednostce usytuowanej:

-        na obszarze dzielnicy, w której wpisani są do rejestru wyborców - otrzymają karty do głosowania w wyborach do rady tej dzielnicy, Rady m. st. Warszawy oraz wyborach Prezydenta m. st. Warszawy,

-        na obszarze innej dzielnicy, niż dzielnica, w której wpisani są do rejestru wyborców - otrzymają karty do głosowania w wyborach do Rady m. st. Warszawy oraz wyborach Prezydenta m. st. Warszawy.

Wyborcy wpisani do spisu wyborców w wyżej wymienionych jednostkach zostaną z urzędu skreśleni ze spisu w miejscu stałego zamieszkania.

W dniu wyborów obwodowe komisje wyborcze dopisują do spisu wyborców jedynie tych wyborców, którzy:

• zostali pominięci w spisie wyborców, jeżeli udokumentują, że stale zamieszkują na terenie danego obwodu głosowania, a urząd gminy potwierdzi, że są ujęci w rejestrze wyborców, a urząd nie otrzymał zawiadomienia o utracie przez nich prawa wybierania,
• zostali skreśleni ze spisu wyborców dla danego obwodu głosowania w związku z wpisaniem do spisu wyborców w szpitalu, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, jeżeli udokumentują, że opuścili tę placówkę przed dniem wyborów;
• chcą głosować w obwodzie utworzonym w zakładzie opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, a przybyli do tej jednostki przed dniem wyborów.

Warunki udziału w głosowaniu

Głosowanie w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast odbywa się wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyborcy głosują w obwodzie głosowania właściwym dla miejsca ich stałego zamieszkania, za wyjątkiem osób przebywających w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych.

Nie wydaje się zaświadczeń o prawie do głosowania poza miejscem stałego zamieszkania.

Uprawnienia dla wyborców niepełnosprawnych

1.Głosowanie korespondencyjne

Głosować korespondencyjnie mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:

1)      całkowitej niezdolności do pracy

2)      niezdolności do samodzielnej egzystencji;

3)      orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;

4)      orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów; a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Nie mają prawa do głosowania korespondencyjnego wyborcy przebywający w:

-        zakładach opieki zdrowotnej,

-        domach pomocy społecznej,

-        zakładach karnych i aresztach śledczych oraz ich oddziałach zewnętrznych,
a także wyborcy głosujący przez pełnomocnika.

Zamiar głosowania należy zgłosić wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi) gminy najpóźniej do 21 dnia przed dniem wyborów, tj. do dnia 27 października 2014 r. (poniedziałek).
Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej (patrz: wzór pomocniczy). Zgłoszenie musi zawierać:

-        nazwisko,

-        imię (imiona),

-        mię ojca,

-        datę urodzenia,

-        numer ewidencyjny PESEL, a w przypadku obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim  numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,

-        oświadczenie o wpisaniu do rejestru wyborców w danej gminie,
- oznaczeniu wyborów,

-        kopię orzeczenia o niepełnosprawności,

-        żądanie załączenia nakładki w alfabecie Braille'a, o ile wyborca ich sobie zażyczy,

-        adres na który ma być wysłany pakiet wyborczy.

W przypadku braku wymaganych danych w zgłoszeniu wójt (burmistrz, prezydent) lub osoba przez niego wskazana wzywa wyborcę do uzupełnienia wniosku w ciągu 3 dni. Zgłoszenia nie uzupełnione w wyznaczonym terminie nie są dalej rozpatrywane, o czym wyborca zostanie powiadomiony.

Po rozpatrzeniu zgłoszenia wyborca zostaje dopisany do spisu wyborców obwodu głosowania wyznaczonego do głosowania korespondencyjnego na terenie gminy.

Pakiet wyborczy, który wyśle wójt (burmistrz, prezydent) wyborca powinien otrzymać nie później niż 7. dni przed dniem głosowania, do rąk własnych, za pokwitowaniem odbioru. Jeśli wyborca nie będzie mógł własnoręcznie pokwitować odbioru, czynność tę może wykonać doręczający, wskazując przyczynę braku podpisu wyborcy. W przypadku nieobecności wyborcy, doręczający zostawi mu informację o dacie powtórnej próby doręczenia (nie później niż 3 dni od daty pierwszej próby).

Pakiet wyborczy zawiera: zaadresowaną kopertę zwrotną, kartę lub karty do głosowania, kopertę na kartę lub karty do głosowania oraz oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, a także nakładkę w alfabecie Braille'a, jeśli wyborca jej zażądał. Wyborca, po wypełnieniu karty lub kart do głosowania, wkłada ją do koperty na kartę do głosowania i zakleja kopertę. Zaklejoną kopertę na kartę do głosowania wraz z podpisanym oświadczeniem umieszcza w kopercie zwrotnej i przekazuje, za pokwitowaniem, pracownikowi Poczty Polskiej, który zgłosi się po jej odbiór najpóźniej ostatniego dnia roboczego przed dniem wyborów. Przesyłka ta jest zwolniona z opłat pocztowych. Koperty zwrotne przekazywane są do właściwej obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania.

Wyborca niepełnosprawny może osobiście dostarczyć kopertę zwrotną do wyznaczonej mu do głosowania korespondencyjnego obwodowej komisji wyborczej.

W przypadku, gdy pakiet wyborczy nie został odebrany z powodu podania przez wyborcę błędnego adresu, a wyborca podtrzymuje chęć głosowania korespondencyjnego istnieje, na wyraźne żądanie wyborcy, możliwość doręczenia pakietu na inny adres ale wyłącznie na terenie tej samej gminy.

W przypadku złożenia przez wyborcę oświadczenia o rezygnacji z głosowania korespondencyjnego, możliwe jest wydanie temu wyborcy zaświadczenia o prawie do głosowania lub dopuszczenie do głosowania osobistego w lokalu wyborczym, jeżeli zwrócił on, osobiście, przez pocztę lub w inny sposób, pakiet wyborczy w stanie nienaruszonym. W takiej sytuacji wyborca będzie głosował w obwodzie, w którym został dopisany do spisu wyborców w związku ze zgłoszeniem zamiaru głosowania korespondencyjnego.

Głosowanie przez pełnomocnika

Głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat lub posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:

1)      całkowitej niezdolności do pracy;

2)      niezdolności do samodzielnej egzystencji;

3)      orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;

4)      orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów; a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Nie mają prawa do głosowania przez pełnomocnika wyborcy przebywający w:

1)      zakładach opieki zdrowotnej,

2)      domach pomocy społecznej,

3)      zakładach karnych i aresztach śledczych oraz ich oddziałach zewnętrznych,
a także wyborcy głosujący korespondencyjnie.

Pełnomocnikiem może być osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania.

Pełnomocnikiem nie może być osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania, a także mężowie zaufania, jak również kandydaci w danych wyborach.

Pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby lub od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (ojciec, matka, dziadek, babka, itd.), zstępny (syn, córka, wnuk, wnuczka, itd.), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.

W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek (patrz: wniosek) do wójta (burmistrza, prezydenta) gminy, w której jest wpisany do rejestru wyborców. Wniosek należy złożyć najpóźniej do 10. dnia przed dniem wyborów, tj. do dnia 6 listopada 2014 r. Wniosek może być złożony pocztą, lub przez dowolną osobę w urzędzie gminy. Wniosek musi być podpisany przez wnoszącego o sporządzenie aktu pełnomocnictwa lub przez osobę mającą być pełnomocnikiem w przypadku, gdy wnioskujący nie może lub nie umie podpisać wniosku.

Do wniosku należy dołączyć:

-        pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa (patrz: zgoda),

-        kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli wyborca udzielający pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat.

Akt pełnomocnictwa (patrz: akt) jest sporządzany w miejscu zamieszkania wyborcy lub w innym miejscu na obszarze gminy, jeżeli wyborca zwróci się o to we wniosku o jego sporządzenie przed wójtem (burmistrzem, prezydentem) lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta (burmistrza, prezydenta) do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

Wyborca ma prawo cofnąć pełnomocnictwo:

1)      głosując osobiście, jeśli nie zagłosował przed nim jego pełnomocnik (głosowanie osobiste unieważnia pełnomocnictwo);

2)      składając stosowne oświadczenie:

-        wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi), najpóźniej do 14 listopada 2014 r.

-        właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania, jeśli nie zagłosował wcześniej jego pełnomocnik (głosowanie osobiste unieważnia pełnomocnictwo).

Prawo do uzyskiwania informacji o wyborach

Wyborca niepełnosprawny wpisany do rejestru wyborców w danej gminie ma prawo do uzyskiwania informacji o:

1)      terminie wyborów oraz godzinach głosowania;

2)      właściwym dla siebie okręgu wyborczym i obwodzie głosowania;

3)      lokalach obwodowych komisji wyborczych przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, znajdujących się najbliżej miejsca zamieszkania wyborcy niepełnosprawnego;

4)      warunkach dopisania wyborcy niepełnosprawnego do spisu wyborców w obwodzie głosowania, w którym znajduje się lokal obwodowej komisji wyborczej przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych;

5)       komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów;

6)      warunkach oraz formach głosowania.

Informacje te są przekazywane wyborcy niepełnosprawnemu, na jego wniosek, przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) telefonicznie lub w drukowanych materiałach informacyjnych, w tym w formie elektronicznej. We wniosku, o którym mowa, wyborca podaje nazwisko, imię (imiona) oraz adres stałego zamieszkania.

Informacje, o których mowa wyżej, są także dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej gminy oraz podawane do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie.

Głosowanie w lokalu dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych

Wyborca niepełnosprawny może głosować osobiście w lokalu wyborczym w obwodzie głosowania właściwym dla jego miejsca zamieszkania. Może także głosować w wybranym przez siebie lokalu wyborczym dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. W tym celu powinien on złożyć wniosek o dopisanie do spisu wyborców w obwodzie właściwym dla tego lokalu wyborczego.

Wniosek składa się w urzędzie gminy najpóźniej w dniu 3 listopada 2014 r.

Wyborca zostanie skreślony ze spisu wyborców w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.

Informacja o lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych dostępna jest w Biuletynie Informacji Publicznej gminy oraz w obwieszczeniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o numerach i granicach obwodów głosowania, najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów, tj. w dniu 17 października 2014 r.

Głosowanie w lokalu wyborczym przy użyciu nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille'a

Wyborca niepełnosprawny może także głosować przy użyciu nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille'a, w lokalu wyborczym. Zamiar głosowania przy użyciu nakładki powinien być zgłoszony wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) najpóźniej w dniu 3 listopada 2014 r.

Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. W zgłoszeniu należy wskazać obwód głosowania właściwy dla miejsca zamieszkania wyborcy.

W dniu wyborów obwodowa komisja wyborcza wraz z kartą do głosowania wyda wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, nakładkę na tę kartę. Po oddaniu głosu wyborca obowiązany jest zwrócić komisji obwodowej nakładki na karty.

Korzystanie z pomocy innej osoby w trakcie głosowania w lokalu wyborczym

Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać w głosowaniu w lokalu wyborczym inna osoba, w tym także niepełnoletnia. Pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter; nie może ona polegać na sugerowaniu wyborcy sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tego wyborcy. Dopuszczalne jest, aby na życzenie wyborcy niepełnosprawnego w pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy. Osobą tą nie może być członek komisji ani mąż zaufania.

Natomiast komisja jest obowiązana, na prośbę wyborcy niepełnosprawnego, do przekazania ustnie treści obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów.

Głosowanie w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych

Wyborcy, którzy będą przebywać w dniu wyborów w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych jednakże wyłącznie usytuowanych na terenie województwa, na obszarze którego znajduje się gmina, w której wpisani są do rejestru wyborców zostaną wpisani do spisów wyborców sporządzonych dla obwodów głosowania utworzonych w tych jednostkach i będą mogli głosować w tych obwodach. Dyrektor jednostki powiadomi osoby przebywające w jednostce o umieszczeniu ich w spisie wyborców.

Wyborcy, którzy będą przebywali w wyżej wymienionej jednostce usytuowanej:

-        na obszarze gminy, w której wpisani są do rejestru wyborców — otrzymają karty do głosowania w wyborach do rady tej gminy, rady powiatu (o ile nie jest to miasto na prawach powiatu), sejmiku województwa oraz wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta),

-        na obszarze gminy znajdującej się na obszarze tego powiatu co gmina, w której wpisani są do rejestru wyborców — otrzymają karty do głosowania w wyborach do rady powiatu i sejmiku województwa,

-        na obszarze gminy znajdującej się na obszarze tego województwa co gmina, w której wpisani są do rejestru wyborców, ale na obszarze innego powiatu — otrzymają kartę do głosowania w wyborach do sejmiku województwa.

Wyborcy stale zamieszkali w m. st. Warszawie, którzy będą przebywali w wyżej wymienionej jednostce usytuowanej:

-        na obszarze dzielnicy, w której wpisani są do rejestru wyborców — otrzymają karty do głosowania w wyborach do rady tej dzielnicy, Rady m. st. Warszawy oraz wyborach Prezydenta m. st. Warszawy,

-        na obszarze innej dzielnicy, niż dzielnica, w której wpisani są do rejestru wyborców - otrzymają karty do głosowania w wyborach do Rady m. st. Warszawy oraz wyborach Prezydenta m. st. Warszawy.

Wyborcy wpisani do spisu wyborców w wyżej wymienionych jednostkach zostaną z urzędu skreśleni ze spisu w miejscu stałego zamieszkania.

Głosowanie w miejscu stałego zamieszkania

Wyborca zameldowany na pobyt stały na obszarze gminy, który nie złożył wniosku o wpisanie do stałego rejestru wyborców w innym miejscu oraz wyborca wpisany do rejestru wyborców na własny wniosek, zostanie wpisany z urzędu do spisu wyborców w gminie, w której ujęty jest w rejestrze wyborców, sporządzanego dla obwodu głosowania właściwego dla jego miejsca zamieszkania.

Wyborca zameldowany na pobyt czasowy (przebywający czasowo), który nie został wpisany do stałego rejestru wyborców w gminie właściwej dla miejsca czasowego zameldowania (pobytu) zostanie ujęty w spisie wyborców w miejscu jego zameldowania na pobyt stały.

Rejestr wyborców

Rejestr wyborców obejmuje osoby stale zamieszkałe na obszarze gminy, którym przysługuje prawo wybierania.

Można być ujętym tylko w jednym rejestrze wyborców. Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów wyborców uprawnionych do udziału w wyborach, a także do sporządzania spisów osób uprawnionych do udziału w referendum. Wpis do stałego rejestru wyborców danej gminy powoduje ujęcie w spisie wyborców w każdych kolejnych wyborach i referendach przeprowadzanych na obszarze tej gminy.

Rejestr wyborców dzieli się na część A – obejmującą obywateli polskich i część B – obejmującą obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, stale zamieszkałych na obszarze gminy i uprawnionych do korzystania z praw wyborczych w Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyborcy będący obywatelami polskimi, zameldowani na obszarze gminy na pobyt stały są wpisywani do rejestru wyborców z urzędu.

Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy bez zameldowania na pobyt stały w tej gminie oraz wyborcy nigdzie niezamieszkali przebywający stale na obszarze gminy wpisywani są do rejestru wyborców, jeżeli złożą w tej sprawie w urzędzie gminy (w przypadku m. st. Warszawy w urzędzie dzielnicy m. st. Warszawy) pisemny wniosek (patrz: wniosek). Wniosek powinien zawierać nazwisko, imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia oraz numer ewidencyjny PESEL wnioskodawcy oraz adres zameldowania na pobyt stały lub adres ostatniego zameldowania na pobyt stały w Polsce.

Do wniosku dołącza się:

1)      kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość wnioskodawcy;

2)      pisemną deklarację (patrz: deklaracja), w której wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo i adres stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten dotyczy również wyborcy nigdzie niezamieszkałego, przebywającego stale na obszarze gminy.

Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy pod innym adresem aniżeli adres ich zameldowania na pobyt stały na obszarze tej gminy mogą być wpisani do rejestru wyborców pod adresem stałego zamieszkania, jeżeli złożą w tej sprawie w urzędzie gminy wniosek (patrz: wniosek) zawierający dane, o których mowa wyżej, wraz ze wskazaniem adresu ostatniego zameldowania na pobyt stały na obszarze gminy.

Obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polskimi w celu wpisania do rejestru wyborców muszą złożyć odpowiedni wniosek (patrz: wniosek) w urzędzie gminy (dzielnicy m. st. Warszawy). Wniosek powinien zawierać nazwisko i imiona, imię ojca, datę urodzenia, numer paszportu lub nazwę i numer innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz adres zameldowania wyborcy na pobyt stały lub adres ostatniego zameldowania na pobyt stały.
Do wniosku dołącza się:

1)      kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość wnioskodawcy,

2)      pisemną deklarację, w której wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo i adres stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dokumenty niesporządzone w języku polskim są składane wraz z tłumaczeniem przysięgłym na język polski. Dotyczy to również innych dokumentów składanych przez obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi.

Decyzję o wpisaniu lub o odmowie wpisania do rejestru wyborców wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) w terminie 3 dni od dnia wniesienia wniosku.

Przepisy prawa wyborczego nie określają ostatecznego terminu, w którym wniosek powinien zostać złożony (np.: przed wyborami), gdyż rejestr wyborców jest stały, a nie prowadzony w związku z konkretnymi wyborami lub referendum. Z uwagi na to, nie ma w znaczenia, kiedy wniosek zostanie złożony. Jednakże jeżeli wniosek o wpisanie do rejestru wyborców zostanie złożony np. w ostatnim dniu roboczym przed wyborami, decyzja w sprawie może nie być wydana w tym samym dniu.

Wójt (burmistrz, prezydenta miasta) przed wydaniem decyzji o wpisaniu lub o odmowie wpisania do rejestru wyborców osoby, jest obowiązany sprawdzić, w sposób przez siebie ustalony, czy osoba wnosząca wniosek o wpisanie do rejestru wyborców spełnia warunki stałego zamieszkania na obszarze danej gminy.

Od decyzji w sprawie odmowy wpisania do rejestru wyborców przysługuje prawo wniesienia skargi do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Skargę wnosi się za pośrednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje sądowi niezwłocznie skargę wraz z decyzją i aktami sprawy lub może też niezwłocznie zmienić albo uchylić swoją decyzję, jeżeli uzna skargę w całości za zasadną. Sąd rozpoznaje skargę w postępowaniu nieprocesowym, w terminie 3 dni od dnia jej doręczenia.

Złożenie w wniosku o wpisanie do rejestru wyborców w ostatnich dniach przed wyborami może zatem, w przypadku ewentualnej odmowy wpisania do rejestru wyborców, uniemożliwić rozpatrzenie skargi przed dniem głosowania.

Rejestr wyborców jest udostępniany, na pisemny wniosek (patrz: wniosek o udostępnienie rejestru), do wglądu w urzędzie gminy.

Spis wyborców

Spis wyborców jest to spis wszystkich osób, którym przysługuje prawo wybierania.
Spis wyborców dla każdego obwodu głosowania sporządza wójt (burmistrz, prezydent miasta) na podstawie rejestru wyborców. Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu wyborców.

Spis wyborców jest udostępniany do wglądu na pisemny wniosek wyborcy.

Udostępnienie spisu wyborców

Pomiędzy 26 października 2014 r. a 10 listopada 2014 r. każdy wyborca może sprawdzić w urzędzie gminy, w której spis został sporządzony, czy został w spisie uwzględniony.

Na pisemny wniosek wyborcy gmina udziela informacji, iż osoba wskazana we wniosku jest ujęta w spisie wyborców lub w nim nie figuruje (w tym również z powodu skreślenia ze spisu) albo że dane wyborcy podane we wniosku różnią się od danych osoby wpisanej do spisu. Na żądanie udzielona informacja jest potwierdzana na piśmie.

Głosowanie przez pełnomocnika

Głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat lub posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:

1)      całkowitej niezdolności do pracy;

2)      niezdolności do samodzielnej egzystencji;

3)      orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;

4)      orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów, a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Nie mają prawa do głosowania przez pełnomocnika wyborcy przebywający w:

1)      zakładach opieki zdrowotnej,

2)      domach pomocy społecznej,

3)      zakładach karnych i aresztach śledczych oraz ich oddziałach zewnętrznych,
a także wyborcy głosujący korespondencyjnie.

Pełnomocnikiem może być osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania.

Pełnomocnikiem nie może być osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania, a także mężowie zaufania, jak również kandydaci w danych wyborach.

Pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby lub od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (ojciec, matka, dziadek, babka, itd.), zstępny (syn, córka, wnuk, wnuczka, itd.), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.

W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek (patrz: wniosek) do wójta (burmistrza, prezydenta) gminy, w której jest wpisany do rejestru wyborców. Wniosek należy złożyć najpóźniej do 10. dnia przed dniem wyborów, tj. do dnia 6 listopada 2014 r. Wniosek może być złożony pocztą, lub przez dowolną osobę w urzędzie gminy. Wniosek musi być podpisany przez wnoszącego o sporządzenie aktu pełnomocnictwa lub przez osobę mającą być pełnomocnikiem w przypadku, gdy wnioskujący nie może lub nie umie podpisać wniosku:

Do wniosku należy dołączyć:

-        pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa (patrz: zgoda),

-        kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli wyborca udzielający pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat.

Akt pełnomocnictwa (patrz: akt) jest sporządzany w miejscu zamieszkania wyborcy lub w innym miejscu na obszarze gminy, jeżeli wyborca zwróci się o to we wniosku o jego sporządzenie przed wójtem (burmistrzem, prezydentem) lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta (burmistrza, prezydenta) do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

Wyborca ma prawo cofnąć pełnomocnictwo:

1)      głosując osobiście, jeśli nie zagłosował przed nim jego pełnomocnik (głosowanie osobiste unieważnia pełnomocnictwo);

2)      składając stosowne oświadczenie:

-        wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi), najpóźniej do 14 listopada 2014 r.

-        właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania, jeśli nie zagłosował wcześniej jego pełnomocnik (głosowanie osobiste unieważnia pełnomocnictwo).

Głosowanie korespondencyjne

Głosować korespondencyjnie mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:

1)      całkowitej niezdolności do pracy

2)      niezdolności do samodzielnej egzystencji;

3)      orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;

4)      orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów; a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Nie mają prawa do głosowania korespondencyjnego wyborcy przebywający w:

1)      zakładach opieki zdrowotnej,

2)      domach pomocy społecznej,

3)      zakładach karnych i aresztach śledczych oraz ich oddziałach zewnętrznych,
a także wyborcy głosujący przez pełnomocnika.

Zamiar głosowania należy zgłosić wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi) gminy najpóźniej do 21 dnia przed dniem wyborów, tj. do dnia 27 października 2014 r. (poniedziałek).
Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej (patrz: wzór pomocniczy).

Zgłoszenie musi zawierać:

-        nazwisko,

-        imię (imiona),

-        imię ojca,

-        datę urodzenia,

-        numer ewidencyjny PESEL, a w przypadku obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim  numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,

-        oświadczenie o wpisaniu do rejestru wyborców w danej gminie,

-        oznaczeniu wyborów,

-        kopię orzeczenia o niepełnosprawności,

-        żądanie załączenia nakładki w alfabecie Braille'a, o ile wyborca ich sobie zażyczy,

-        adres na który ma być wysłany pakiet wyborczy.

W przypadku braku wymaganych danych w zgłoszeniu wójt (burmistrz, prezydent) lub osoba przez niego wskazana wzywa wyborcę do uzupełnienia wniosku w ciągu 3 dni. Zgłoszenia nie uzupełnione w wyznaczonym terminie nie są dalej rozpatrywane, o czym wyborca zostanie powiadomiony.

Po rozpatrzeniu zgłoszenia wyborca zostaje dopisany do spisu wyborców obwodu głosowania wyznaczonego do głosowania korespondencyjnego na terenie gminy.

Pakiet wyborczy, który wyśle wójt (burmistrz, prezydent) wyborca powinien otrzymać nie później niż 7. dni przed dniem głosowania, do rąk własnych, za pokwitowaniem odbioru. Jeśli wyborca nie będzie mógł własnoręcznie pokwitować odbioru, czynność tę może wykonać doręczający, wskazując przyczynę braku podpisu wyborcy. W przypadku nieobecności wyborcy, doręczający zostawi mu informację o dacie powtórnej próby doręczenia (nie później niż 3 dni od daty pierwszej próby).

Pakiet wyborczy zawiera: zaadresowaną kopertę zwrotną, kartę lub karty do głosowania, kopertę na kartę lub karty do głosowania oraz oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, a także nakładkę w alfabecie Braille'a, jeśli wyborca jej zażądał. Wyborca, po wypełnieniu karty lub kart do głosowania, wkłada ją do koperty na kartę do głosowania i zakleja kopertę. Zaklejoną kopertę na kartę do głosowania wraz z podpisanym oświadczeniem umieszcza w kopercie zwrotnej i przekazuje, za pokwitowaniem, pracownikowi Poczty Polskiej, który zgłosi się po jej odbiór najpóźniej ostatniego dnia roboczego przed dniem wyborów. Przesyłka ta jest zwolniona z opłat pocztowych. Koperty zwrotne przekazywane są do właściwej obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania.

Wyborca niepełnosprawny może osobiście dostarczyć kopertę zwrotną do wyznaczonej mu do głosowania korespondencyjnego obwodowej komisji wyborczej.

W przypadku, gdy pakiet wyborczy nie został odebrany z powodu podania przez wyborcę błędnego adresu, a wyborca podtrzymuje chęć głosowania korespondencyjnego istnieje, na wyraźne żądanie wyborcy, możliwość doręczenia pakietu na inny adres ale wyłącznie na terenie tej samej gminy.

W przypadku złożenia przez wyborcę oświadczenia o rezygnacji z głosowania korespondencyjnego, możliwe jest wydanie temu wyborcy zaświadczenia o prawie do głosowania lub dopuszczenie do głosowania osobistego w lokalu wyborczym, jeżeli zwrócił on, osobiście, przez pocztę lub w inny sposób, pakiet wyborczy w stanie nienaruszonym. W takiej sytuacji wyborca będzie głosował w obwodzie, w którym został dopisany do spisu wyborców w związku ze zgłoszeniem zamiaru głosowania korespondencyjnego.

Stałe zamieszkanie

Przez stałe zamieszkanie należy rozumieć zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego pobytu. Ocena ta jest zatem oceną faktu zamieszkania i okoliczności sprawy świadczących, że w miejscu pobytu koncentrują się ważne interesy życiowe, majątkowe i inne danej osoby. Potwierdzeniem stałego zamieszkania jest wpis do rejestru wyborców.

W orzecznictwie zarówno sądów powszechnych jak i sądów administracyjnych przyjmuje się, że za miejsce stałego pobytu nie uznaje się miejsca w którym osoba jest zameldowana, ale w którym stale realizuje swoje podstawowe funkcje życiowe, tj. w szczególności mieszka, spożywa posiłki, nocuje, wypoczywa, przechowuje swoje rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania (odzież, żywność, meble), przyjmuje wizyty.

W celu zgłoszenia chęci udziału w pracach terytorialnej komisji wyborczej lub obwodowej komisji wyborczej, należy zwrócić się bezpośrednio do pełnomocników  komitetów wyborczych uczestniczących w wyborach.

Wykaz wszystkich pełnomocników wyborczych komitetów utworzonych w związku z wyborami samorządowymi oraz ich adresy dostępne będą na stronach internetowej Państwowej Komisji Wyborczej oraz poszczególnych komisarzy wyborczych po upływie terminu na zawiadamianie o utworzeniu komitetów wyborczych, tj. po dniu 8 września 2014 r.

Uwaga!!!

Można być członkiem tylko jednej komisji wyborczej. Nie mogą być członkami komisji kandydaci w wyborach, pełnomocnicy wyborczy, pełnomocnicy finansowi oraz mężowie zaufania.